افزایش 80 برابری فعالیت بخش های تحقیق و توسعه صنایع در كمتر از 30 سال
به گزارش لیمو بلاگ سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بیان این كه سهم بخش های تحقیق و توسعه صنایع كشور از 20 مورد در سال 1990 به 1680 مورد در سال 2019 افزایش یافته است اظهار داشت: این امر به معنای افزایش بیش از 80 برابری فعالیت بخش های تحقیق و توسعه صنایع كشور است.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی در بیست ودومین کنگره سراسری همکاریهای دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی که از امروز شروع به کار کرده است، اظهار داشت: در پروسه تغییر نسل مراکز آموزش عالی تا سال ۱۹۴۵ آموزش مهمترین وظیفه دانشگاه ها را تشکیل می داد، اما از این سال به بعد پژوهش به آن افزوده شد. با آغاز دهه نود میلادی اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی جلوه دیگری در دانشگاه ها پیدا کرد به شکلی که دانشگاهها اهتمام کردند تا آنچه تولید می کنند در جامعه و نیز اقتصاد کاربرد بیشتری داشته باشد.
وی اضافه کرد: تاثیرگذاری اقتصادی و اجتماعی دانشگاه ها در سیاستهای کلان علم و فناوری کشور ابلاغی توسط مقام معظم رهبری در شهریور ۱۳۹۳ نیز به روشنی ذکر شده است. در این سند تبدیل علم به ثروت و قدرت با حفظ ارزشهای اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است. نه فقط آموزش عالی بلکه صنایع دنیا نیز تغییر کرده اند. آنها هم اکنون نه فقط بیشتر علم محور شده اند، بلکه پژوهشهای علمی نقش مهمتری در پیشبرد اهدافشان ایفا می نماید.
به گفته ی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام همکاری صنعت و دانشگاه نیز پدیده دیگری ست که در چند دهه اخیر تغییری بنیادین کرده است. یکی از راههای بررسی همکاری صنعت و دانشگاه شاخص هم نویسندگی آنها است. انتشارات مشترکی که در سطح بین المللی در معتبرترین مجلات منتشر می شوند راهی پذیرفته شده برای سنجش میزان همکاری صنعت و دانشگاه است.
دهقانی اشاره کرد: تولید علمی که در بخش های تحقیق و توسعه دنیا صورت می گیرند را تولید علم صنعتی نیز می نامند. به عبارت دیگر، تولید علم صنعتی به تولید علمی اطلاق می شود که در تولید آن حداقل یک پژوهشگر از بخش صنعت مشارکت داشته باشد.
سهم بخش های تحقیق و توسعه صنایع در تولید علم در دنیا
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: از لحاظ حجمی تعداد مدارکی که بخش های تحقیق و توسعه صنایع در معتبرترین مجلات دنیا منتشر نموده اند از حدود ۳۲ هزار مورد در سال ۱۹۹۰ به حدود ۲۷۰ هزار مورد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. این یعنی بخش های تحقیق و توسعه صنایع بیش از ۸ برابر گذشته در کارهای علمی دخیل شده اند. برای مقایسه اگر به تولید علم دنیا در همین مدت زمان توجه گردد مشخص خواهدشد که تولید علم دنیا در زمان مشابه حدودا ۴ برابر شده است. بدین سبب سرعت رشد تولید علم در میان بخش های تحقیق و توسعه صنایع در دنیا از شتاب بیشتری برخوردار بوده است.
وی با بیان این که تغییر در ماهیت بخش های تحقیق و توسعه صنایع در تمامی حوزه های علم رخ نمائی می کند اظهار داشت: به نحوی که حدودا هیچ یک از رشته های علمی از این قاعده مستثنی نیستند. بعنوان مثال، تعداد مدارک تولید شده توسط بخش های تحقیق و توسعه در رابطه با صنایع حوزه کشاورزی از ۱۰۸۸ مورد در سال ۱۹۹۰ به ۱۰۰۳۶ مورد ( یعنی ۱۰ برابر) در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.
وی درباره ی افزایش تعداد مقالات در حوزه فنی مهندسی و علوم پزشکی بخش های تحقیق و توسعه صنایع اظهار داشت: تعداد مقالات حوزه فنی و مهندسی بخش های تحقیق و توسعه صنایع از ۶۶۹۹ مورد در سال ۱۹۹۰ به ۸۸۸۱۰ مورد (۱۳ برابر) در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. در علوم پزشکی همین مقادیر از ۱۱۴۸۳ مورد در سال ۱۹۹۰ به ۱۰۰۳۴۹ مورد ( ۹ برابر) در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته اند.
دهقانی اشاره کرد: در علوم پایه نیز وضعیت مشابه است و تعداد مدارک انتشار یافته در معتبرترین مجلات بین المللی از ۱۶۸۸۵ به ۱۱۲۵۲۴ مورد ( ۶ برابر) افزایش یافته است. در حوزه علوم اجتماعی و انسانی نیز بخش های تحقیق و توسعه صنایع فعالیت بیشتری داشته اند. بطوریکه تعداد مدارک آنها در WoS از ۱۳۹۸ مورد در سال ۱۹۹۰ به ۲۱۷۶۸ مورد ( ۱۵ برابر) در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: به همین نسبت، سهم تولید علم بخش تحقیق و توسعه دنیا از کل تولید علم دنیا نیز افزایش یافته است. برمبنای آمار موجود، سهم تولید علم بخش های تحقیق و توسعه صنایع از کل تولید علم دنیا از ۴% در سال ۱۹۹۰ به ۹% در سال ۲۰۱۹ ( بیش از دو برابر) افزایش یافته است. ضمنا در سال ۱۹۹۰ میزان تولید علم دنیا حدود ۸۰۰ هزار مورد بود که در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۳ میلیون مورد رسیده است.
سرپرست ISC در ادامه اظهار داشت: همکاری صنعت و دانشگاه و هم انتشاری این دو مجموعه در سطح دنیا در طول این ۲۰ سال حدودا سه برابر شده است. در سال ۱۹۹۰ حدود ۱۹% از علم تولید شده در بخش تحقیق و توسعه صنایع با همکاری دانشگاه ها به سرانجام رسیده بود اما این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۶۰% افزایش یافته است. به عبارت دیگر، هم اکنون حدود ۶۰% تحقیقاتی که در صنعت صورت می پذیرد با همکاری دانشگاه است. این افزایش حدودا در همه حوزه های مختلف علم، شامل علوم کشاورزی، فنی و مهندسی، علوم پایه، پزشکی و انسانی و اجتماعی وجود داشته است. بعنوان مثال، در حوزه انسانی و اجتماعی هم انتشاری صنعت و دانشگاه از ۲۵% در سال ۱۹۹۰ به بیش از ۵۰% در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است.
دهقانی با بیان این که سهم بخش های تحقیق و توسعه صنایع کشور از ۲۰ مورد در سال ۱۹۹۰ به ۱۶۸۰ مورد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است اضافه کرد: این امر به معنای افزایش بیش از ۸۰ برابری ( ۱۰ برابر متوسط دنیا) فعالیت علمی بخش های تحقیق و توسعه صنایع کشور است. حوزه های مهندسی، شیمی، سوخت و انرژی، علوم مواد و فیزیک به ترتیب بیشترین میزان تولید علم بخش های تحقیق و توسعه صنایع کشور را ایجاد کرده اند.
وی افزود: این در حالیست که میزان تولید علم کشور درسال ۱۹۹۰ ( ۱۳۷۰) از ۲۰۰ مورد به بیش از ۶۰ هزار مورد درسال ۲۰۱۹ ( ۱۳۹۹) رسیده و افزایش بیش از ۳۰۰ برابری داشته است. هر چند میزان افزایش سهم و مشارکت بخش تحقیق و توسعه صنایع در نمایه سازی یافته های و کارهای پژوهش ایران درطول این مدت افزایش ۸۰ برابری داشته ولی میزان رشد متناسب با افزایش تولیدات علمی کشور نیست.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار نمود: رشد تولید علم در بخش های تحقیق و توسعه ایران نیز از دو جنبه قابل بررسی است. اول اینکه آنها چه سهمی از علم کشور را ساخته اند و دوم اینکه آنها چه سهمی از تولید علم بخش های تحقیق و توسعه دنیا را ساخته اند.
به گفته ی وی، بررسی ها نشان میدهد که سهم تولید علم بخشهای تحقیق و توسعه صنایع کشور از کل تولید علم دنیا از ۰.۰۶% در سال ۱۹۹۰ به ۰.۶% در سال ۲۰۱۹ افزایش ۱۰ برابری یافته است. این درحالی است که سهم تولید علم ایران از دنیا در سال ۱۹۹۰ به میزان ۰.۰۲% بود که در سال ۲۰۱۹ به حدود ۲% یعنی افزایش حدود ۱۰۰ برابری یافته است. این مساله نشان میدهد سهم جهانی نرخ رشد علمی کشور در طول ۲۰ سال اخیر بیش از ۱۰ برابر تولید علم صنعتی حاصل از سهم جهانی بخش های تحقیق و توسعه صنایع کشور بوده است.
دهقانی اضافه کرد: بررسی های انجام شده نشان میدهد که سهم بخش های تحقیق و توسعه صنایع ایران از کل تولید علم کشور از ۱۱% در سال ۱۹۹۰ به ۳% در سال ۲۰۱۹ رسیده است. این مسئله نشان میدهد که باوجود افزایش نقش بخش های تحقیق و توسعه صنایع در تولید علم صنعتی کشور ولی این میزان متناسب با افزایش سهم تولید علم کشور نبوده است.
وی با بیان این که سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، تولید علم در جهت تولید ثروت و قدرت با حفظ ارزش های اسلامی را مورد تاکید قرار داده اند، اظهار داشت: از همین رو در راه توسعه، کشور ناگزیر باید ارتباط صنعت و دانشگاه را بعنوان یکی از ارکان اصلی مورد توجه قرار داد. در ۲۰ سال اخیر دانشگاه های کشور ظرفیت های پژوهشی خودرا به سرعت توسعه داده اند، اما همزمان از این ظرفیت عظیم در امتداد ارتقای سطح علمی مراکز تحقیق و توسعه صنایع بهره برداری نشده است. ارتباط صنعت و دانشگاه راهبردی مناسب در جهت افزایش توان پژوهشی صنعت کشور است.
مراکز تحقیق و توسعه زبان مشترک صنعت و دانشگاه هستند. پیشتازی دانشگاه های کشور در حوزه تولید علم بین الملل فرصتی مغتنم برای صنایع کشور بوده و صنایع می توانند از این فرصت برای سازماندهی مراکز تحقیق و توسعه کمال استفاده را ببرند.
بنا بر اعلام پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، بیسـت و دومـین کنـگره سراسری همـکاری های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملّـی توسط مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فنآوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه با حضورتعدادی از مسئولین کشوری، روسای دانشگاهها و مدیران عاملی صنایع کشور در ایام ۲۵ و ۲۶ شهریور به دو صورت حضوری و مجازی شروع به کار کرد. این کنگره در چهار نشست تخصصی با عناوین:
-باز آفرینی نظام آموزش عالی با تاکید بر کار آفرینی و مهارت محوری
-فرصت ها و چالشهای ارتباط بازیگران اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور
-الگوها و تجارب بین المللی ارتباط صنعت و دانشگاه
-اقتصاد نوآوری، راهبردی اثر بخش در حوزه تعاملات دانشگاه و صنعت
با حضور متخصصان از دستگاهای اجرایی، وزارتخانه ها، دانشگاهها و موسسات پژوهشی و نیز صنایع دولتی و خصوصی برنامه ریزی شده و حدود ۶۰ سخنران مطالب خودرا در طول زمانی کنگره حول محورهای یاد شده ارائه خواهند نمود.
منبع: لیمو بلاگ
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب