رئیس مركز ملی پیش نشانگرهای زلزله خواستار شد
اختصاص اعتبار مناسب جهت راه اندازی رصدخانه های ترکیبی پایش پیش نشانگرهای زلزله
به گزارش لیمو بلاگ رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اظهار داشت: نخستین اولویت مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، راه اندازی رصدخانه های ترکیبی پایش پیش نشانگرهای زلزله در کشور با استفاده از اختصاص اعتبار مناسب توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و استفاده از داده ها و اطلاعات سایر ارگان هاست.
دکتر حبیب رحیمی در گفتگو با ایسنا، با انتقاد از اینکه برخی سازمان ها و ارگان ها اطلاعات خویش را با مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله دانشگاه تهران به اشتراک نمی گذارند، اظهار نمود: این در حالیست که مطابق قانون مدیریت بحران کشور و مصوبات هیئت دولت، همه ارگان ها موظف می باشند داده های در رابطه با زلزله را با موسسه ژئوفیزیک به اشتراک گذارند.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون دو شبکه پایشی مناسب برای پایش نشانگرهای زمین لرزه، با تعداد ایستگاه مناسب در کشور فعال می باشند، اظهار نمود: راه اندازی پایش چگالی الکترونی یونسفری با بهره گیری از داده های GPS (در دسترس دیگر سازمان ها) و پایش تغییرات پوسته زمین با بهره گیری از داده های شبکه لرزه نگاری از اولویت های نخست ما در مرکز پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، برای پایش پیش نشانگری با داده های موجود در کشور است.
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اشاره کرد: الان داده های برخط GPS در کشور موجود بوده و سازمان ثبت اسناد کشور بیشتر از ۱۶۰ ایستگاه فعال در کشور دارد، اما تلاش بیشتر از یک سال و نیم این مؤسسه در انعقاد تفاهمنامه با وجود نگاه مثبت مدیرکل سازمان کاداستر، تابحال بی نتیجه مانده است. سازمان نقشه برداری کشور هم بعنوان متولی در نصب و راه اندازی سیستم موقعیت یابی در کشور، از به اشتراک گذاری داده های GPS با مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران امتناع می کند.
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه جهت راه اندازی GPS جهت دستیابی به اطلاعات دیگر سازمان ها همچون سازمان نقشه برداری و کاداستر دست کم به ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز هست، اضافه کرد: اما برپایه قوانین مدیریت بحران و مصوبات هیئت دولت، این داده ها و اطلاعات باید در اختیار این مرکز قرار بگیرد تا بتوان با هزینه کم ارزش افزوده بالایی در جهت راه اندازی پایش پیش نشانگری یونسفری در کشور ایجاد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه به کمک این داده ها میتوان بتدریج به سمت دیگر پیش نشانگرها (۱۸ پیش نشانگر زمین لرزه دیگر) برای پیش یابی زمین لرزه حرکت نماییم، افزود: در قانون مدیریت بحران برای هر ارگانی در حیطه مدیریت بحران شرح وظایفی تعریف شده است که پایش زمین لرزه ها، هشدار سریع و پیش یابی زمین لرزه ها بر عهده مرکز لرزه نگاری و پیش نشانگری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است.
افزایش اعتبارات مرکز متناسب با تورم نیست
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه برای تجهیز و راه اندازی سامانه پایش پیش نشانگرهای زمین لرزه در کشور، ردیف بودجه مشخصی در سازمان برنامه و بودجه کشوری برای این مرکز لحاظ شده است که برای ۱۵ سال پیش مناسب بوده است، تصریح کرد: امروز با این میزان اعتبارات اختصاصی و تورم موجود قادر به تهیه تجهیزات نیستیم.
به گفته ی ایشان، الان باتوجه به میزان تورم موجود، افزایش اعتبارات متناسب با تورم نیست.
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران افزود: باتوجه به لرزه خیزی کشور و وسعت آن، با اعتبار حدود دو و نیم میلیارد که آن هم به صورت اوراق قرضه اختصاص می یابد، عملاً تهیه تجهیزات پایشی مناسب غیر ممکن شده است.
دکتر رحیمی با تاکید بر لزوم حمایت جدی از این مرکز توسط مسؤلان باتوجه به زلزله خیز بودن ایران، اظهار داشت: درصورتیکه این مرکز با اختصاص اعتبار مناسب، در دست داشتن داده های دیگر سازمان ها نظیر سازمان نقشه برداری، سازمان ثبت و اسناد کشور (کاداستر) و حمایت های لازم راه اندازی شود در اولین مرحله با راه اندازی سامانه پایش پیش نشانگری، امکان اطلاع دادن به مسؤلان همچون رئیس ستاد بحران کشور و دیگران مسؤلان تصمیم گیر در مواقع مشاهده بی هنجاری های پیش نشانگری فراهم می شود.
مشکلات روزمره شبکه ملی لرزه نگاری با هزینه شخصی برطرف می شود
وی با اظهار تأسف از اینکه مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران به سبب کمبود شدید اعتبار هنوز در مرحله گسترش و حتی حفظ وضعیت موجود شبکه لرزه نگاری مانده است، اضافه کرد: شبکه ملی لرزه نگاری کشور واقع در شیراز، همدان، اصفهان، تبریز و... به سبب نبود بودجه، حتی هزینه خرید باتری و تأمین سوخت خودروی خویش را نداشته و در مواقعی کارشناسان با هزینه شخصی مشکلات روزمره را برطرف می کنند که به هیچ وجه زیبنده کشور نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: اثرات چنین کمبود منابعی، علاوه بر نقص داده پرارزش برای مطالعات زلزله شناسی، در مواقع وقوع زمین لرزه عیان می شود که محل وقوع زمین لرزه ها با خطای زیاد برآورد و اعلام می شود. چنین مسأله ای سبب می شود تا تیم های امدادرسانی در سریع ترین زمان ممکن در محل حاضر نشده و با افزایش تلفات جانی و مالی روبرو بشویم.
دکتر رحیمی اشاره کرد: پایش لرزه خیزی از بهترین پایش های پیش نشانگری بوده و این کمبود اعتبارات لرزه نگاری، از این حیث هم لطمه غیر قابل جبرانی وارد میکند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: درصورتیکه به حد ایده آل پایش پیش نشانگرهای زلزله در کشور دست یابیم، در بعضی مواقع و موقعیتها و برپایه منابع علمی پخش شده، میتوان چند روز قبل از وقوع زلزله، آنرا پیش یابی کرد که این یعنی کاهش تلفات جانی و مالی در کشور.
وی ادامه داد: چنین پیش یابی و اطلاع رسانی تنها با تاکید بر داده های لرزه نگاری، از سوی مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران سابقه داشته و با مشاهده تغییر روند لرزه خیزی در بعضی مناطق اطراف تهران و کرج، قبلاً به مدیران بحران اطلاع رسانی شده که با وقوع زمین لرزه هم همراه بوده اند.
دکتر رحیمی اظهار داشت: هم اکنون از مجموعه پایش های پیش نشانگری زمین لرزه، تنها پایش لرزه نگاری و آن هم به صورت ناقص در کشور فعال است. اگر پایش های پیش نشانگری یونسفری با بهره گیری از داده های GPS، داده های ماهواره ای، شبکه امواج رادیوییLF/VLF، پایش ژئوشیمی آب و خاک مانند گاز رادون، پایش پیش نشانگرهای مغناطیسی و الکتریکی و سایر پیش نشانگرها در کشور راه اندازی شود، اساسا به مطالعات پیش نشانگری زمین لرزه کمک شایانی خواهد نمود.
وی اشاره کرد: هر کدام از این پایش ها مانند رصدخانه های مغناطیسی علاوه بر کارکرد پیش نشانگری زمین لرزه کارکردهای گوناگونی دارند و در زمینه های مختلف داده های آنها قابل استفاده می باشد.
تلاش برای خرید ۲ دستگاه مگنتومتر رصدخانه ای از دانمارک برای ایجاد دو رصدخانه مغناطیسی
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اضافه کرد: هم اکنون مؤسسه ژئوفیزیک از محل اعتبارات مذکور می کوشد تا ۲ دستگاه مگنتومتر رصدخانه ای از دانمارک خریداری نموده و دو رصدخانه مغناطیسی راه اندازی کند.
دکتر رحیمی اشاره کرد: البته از محل همان اعتبارات هم ۱۰ دستگاه گیرنده رادیویی LF/VLF به منظور پایش پیش نشانگرهای رادیویی در داخل کشور و بوسیله ی یک شرکت دانش بنیان با مهندسی معکوس مشابه ایتالیایی آن ساخته شده است.
وی با اشاره به اینکه در هر نقطه از فلات ایران که زمین لرزه ای رخ دهد به تغییراتی در یونسفر در جو زمین منجر می شود، خاطرنشان کرد: این تجهیزات بعد از تأمین اعتبار در مناطق لرزه خیز نظیر کرمان، تبریز، مشهد، اصفهان، شیراز، بندرعباس و سیستان و بلوچستان و... نصب خواهند شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار نمود: با اعتبارات موجود، راه اندازی پایش ها طبق برنامه مرکز پیش نشانگرهای زلزله امکان پذیر نیست و طبق برنامه زمان بندی، حداقل ۱۳۰ میلیارد تومان طی پنج سال اعتبارات مورد نیاز خواهد بود، در صورتیکه اعتبار در نظر گرفته شده در قانون بودجه ۱۴۰۱ برای این مرکز حدود سه و نیم میلیارد تومان و به صورت اوراق قرضه است.
دکتر رحیمی خاطرنشان کرد: از طرفی باتوجه به کارکرد دوگانه تجهیزات پایشی از یک سو، تحریم ها از طرف دیگر و تخصیص اعتبارات کم به صورت اوراق قرضه عملاً راه اندازی پایش های پیش نشانگری را غیر ممکن کرده است.
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به وجود حدود ۱۸ پیش نشانگر زلزله، اشاره کرد: قبل از وقوع زلزله از ۱۰ تا ۳۰ روز قبل در زمین تغییرات میدان مغناطیسی رخ می دهد و با نصب دستگاه های گیرنده میدان مغناطیسی در مناطق مختلف کشور و یا دریافت این تغییرات به صورت ماهواره ای می توانیم پیش یابی زمین لرزه را برای ۲۰ تا ۳۰ روز قبل داشته باشیم.
برای پیشبینی وقوع زلزله باید دست کم چند پیش نشانگر بی هنجاری نشان دهد
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه پیش نشانگرهای زلزله به پارامترهای مختلفی حساس هستند، اضافه کرد: ما می توانیم تغییرات میدان مغناطیسی را ببینیم، اما زلزله ای رخ ندهد به عبارتی میتوان گفت یک عامل سوم دیگری هم سبب مشاهده بی هنجاری می شود. از همین رو در دنیا چندین پیش نشانگر را با هم پایش می کنند و باید دست کم چند پیش نشانگر بی هنجاری نشان دهد که در این صورت احتمال وقوع زمین لرزه وجود خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه الان با بهره گیری از داده های ماهواره های واقع در فاصله ۴۰۰ کیلومتری از سطح زمین می توانیم شاهد این تغییرات در سطح زمین باشیم، اضافه کرد: ماهواره ها می توانند اطلاعاتی چون تغییرات ارتفاعی سطح زمین، تغییرات میدان مغناطیسی و حتی اطلاعات گرویتی را در اختیار ما قرار دهند و همکاری سازمان هایی نظیر سازمان فضایی در این عرصه می تواند بسیار مؤثر باشد.
دکتر رحیمی با اشاره به سازمان همکاریهای فضایی آسیا و اقیانوسیه (اپسکو) اظهار داشت: این سازمان یک پروژه پیش نشانگری با همکاری اعضاء را ایجاد کرده است و چین بعنوان یکی از اعضای اصلی این سازمان، موسسه بزرگ پیشبینی زمین لرزه را دارد.
وی افزود: این کشور برای مطالعات پیش نشانگری زمین لرزه ای، ماهواره ای را به فضا ارسال کرده است که ایران هم از داده های این ماهواره استفاده می نماید.
تلاش جهت راه اندازی مرکز پایش میدان مغناطیسی زمینی با خرید تجهیزات مگنتومتری
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اضافه کرد: در چارچوب سازمان اپسکو، یکسری از تجهیزات پیش نشانگری زمینی در کشور نصب خواهد شد و اطلاعات ماهواره ای به اشتراک گذاشته می شود. از سوی کشورمان، مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، سازمان فضایی ایران و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح هم با مرکز پیشبینی زمین لرزه چین و سازمان اپسکو فعالیت دارد.
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه در سالهای قبل از انقلاب تنها یک رصدخانه میدان مغناطیسی وجود داشت که الان کارکرد خویش را از دست داده است، اشاره کرد: الان می کوشیم با تجهیز این رصدخانه با چندین دستگاه و تجهیزات خریداری شده از دانمارک مرکز پایش میدان مغناطیسی زمینی را مجدداً راه اندازی نماییم.
وی با ابراز امیدواری از اینکه تا یک سال آینده دو دستگاه از این نوع خریداری و نصب شود، اضافه کرد: از آنجاییکه تنها دو دستگاه برای کشور پهناوری چون ایران با گسل های فراوان کافی نیست، الان می کوشیم تا قراردادی با دانشگاه صنعتی شریف (آزمایشگاه ابررسانایی) منعقد نماییم تا تجهیزات مگنتومتری داخلی سازی شود. البته در این راه هم با مشکل اوراق قرضه روبرو می باشیم.
«گرویتی» یا گرانی زمین از دیگر پیش نشانگرهای زلزله است
رئیس مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تغییرات یونسفر از اولین پیش نشانگرهای زلزله است، اظهار داشت: «گرویتی» یا گرانی زمین از دیگر پیش نشانگرهاست که از راه گروی متر اندازه گیری می شود. در هر محلی که مقرر است زلزله ای رخ دهد، تغییر گرانی زمین ناشی از جابجایی اجرام در داخل زمین رخ می دهد که به تغییرات گرویتی زمین منجر می شود و اگر در منطقه دستگاه گرانی سنج وجود داشته باشد، تغییر جاذبه را نشان میدهد.
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه همه پیش نشانگرهای زمین لرزه از تغییرات داخل زمین نشأت می گیرند، اشاره کرد: وقتی تنش در اعماق زمین افزایش می یابد و یا شکستگی ها زیاد می شوند، باید با سنسورهایی آنرا بسنجیم که مغناطیس سنج، گرانی سنج، مگنتوتلوریک، تیلت متر، استرین سنج و... برای این منظور کاربرد دارند.
وی گاز «رادون» را از دیگر پیش نشانگرهای زمین لرزه برشمرد و اضافه کرد: وقتی قبل از وقوع زلزله شکستگی هایی در زمین و محل گسل ها رخ می دهد، از داخل زمین گاز رادون آزاد و به سطح زمین منتقل می شود. در مناطق فعال لرزه ای، پایش گاز رادون از پیش نشانگرهای معتبر و مورد استفاده بوده و گزارش های زیادی در مورد تغییرات آن قبل از وقوع زمین لرزه ها گزارش شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران داده های لرزه نگاری را از دیگر پیش نشانگرهای زمین لرزه دانست و اشاره کرد: این داده ها در اختیار مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است و حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ لرزه نگار در کل کشور موجود است که لرزه خیزی زمین را پایش می کنند.
دکتر رحیمی پایش لرزه نگاری با تعداد ایستگاه کافی و متراکم را پیش نشانگر خوبی دانست و اظهار داشت: بر مبنای برنامه مرکز لرزه نگاری کشوری باید تا آخر برنامه دوم توسعه، دست کم ۳۵۰ ایستگاه لرزه نگاری نصب و راه اندازی می شد، اما الان تنها ۱۲۰ ایستگاه لرزه نگاری فعال داریم.
وی با اعتقاد به اینکه برای پایش(ارزیابی مستمر) مناسب باید پوشش ایستگاهی خوبی هم داشته باشیم، افزود: از همین داده های لرزه خیزی و لرزه نگاری و با تکنیک های پردازشی می توانیم تغییرات داخل زمین را رصد نماییم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران توضیح داد: با ایجاد تنش و شکستگی در اطراف گسل ها، سرعت امواج لرزه ای در داخل زمین تغییر می کند و این تغییر سرعت امواج لرزه ای بعنوان پیش نشانگر زمین لرزه می تواند درکنار سایر پیش نشانگرها پایش شود.
دکتر رحیمی با اشاره به اینکه سه مرکز ملی شامل شبکه لرزه نگاری کشوری، مرکز ملی پیش نشانگرهای زلزله و مرکز ملی تقویم در مؤسسه ژئوفیزیک وجود دارد، اشاره کرد: قدمت مرکز ملی لرزه نگاری از همه بیشتر بوده و سپس تقویم و در نهایت مرکز ملی پیش نشانگرها است.
وی اظهار داشت: هدف از راه اندازی مرکز ملی پیش نشانگرها طبق اساسنامه مطالعه بر روی پیش نشانگرهای زمین لرزه است و این مرکز به دنبال پایش های(ارزیابی مستمر) پیش نشانگرهای زلزله و مطالعه بر روی این داده ها و پردازش آنها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تابحال در دنیا تنها وقوع یک زمین لرزه در چین پیشبینی شده است، اشاره کرد: هدف از پایش های پیش نشانگری، در مرحله اول مطالعاتی و در مرحله بعد کمک به کاهش تلفات ناشی از وقوع زمین لرزه ها است. این مطالعات در ایران و جهان توسط متخصصان علوم مختلف دنبال می شود و مراکز مختلفی در دنیا با بهره گیری از نگاههای مختلف همچون پیشبینی آماری و احتمالاتی، پیش نشانگری و... به مطالعات پیش یابی با هدف کمک به کاهش صدمه های ناشی از وقوع زمین لرزه ها می پردازند.
دکتر رحیمی توجه بیشتر از طرف مسؤلان و بخصوص سازمان برنامه و بودجه به مقوله زمین لرزه و پایش های در رابطه با آنرا خواهان شد و اضافه کرد: اساسا ارزش افزوده سرمایه گذاری در این حیطه با هیچ چیزی قابل قیاس نیست. چون که نتیجه همه این تلاش ها در نهایت به کاهش درصدی از تلفات جانی و مالی منجر خواهد شد.
منبع: limooblog.ir
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب