احتمال وقوع سونامی ناشی از زمینلغزش در سواحل دریای خزر
به گزارش لیمو بلاگ، نتایج مطالعات اخیر پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نشان داده است سواحل دریای خزر مصون از خطر امواج سونامی ناشی از زلزله است، ولی سواحل مشرف به بندر انزلی تا منطقه رضوان شهر و همینطور منطقه میان رامسر تا نوشهر به علت قرارگیری گودال جنوبی خزر، پتانسیل بیشتری در مقابل مخاطرات سونامی ناشی از زمینلغزش دارند.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، دکتر محمود رضا اکبرپورجنت در وبینار با مبحث مدل سازی خطرات ناشی از سونامی در دریای خزر که در محل پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد، لزوم مطالعه در زمینه سونامی را در ارتباط با سونامی ژاپن با ۲۵ هزار تلفات و سونامی سوماترا با ۲۲۵ هزار تلفات دانست و اظهار داشت: باتوجه به وجود ۲.۵ میلیون ساکن در سواحل گیلان و وجود سواحل پست با شیب ملایم، ضروریست تا مطالعات وسیعی دراین زمینه در دریای کاسپین صورت گیرد.
وی مطالعات انجام شده دراین زمینه را در ارتباط با سالهای ۲۰۰۵ با منبع خارجی و ۲۰۱۱ با منبع داخلی دانست و اظهار نمود: زلزله، زمینلغزش، برخورد اجرام آسمانی و انفجارهای زیر دریایی از عوامل مؤثر بر وقوع سونامی هستند و این امر نشان میدهد که هر تغییر ناگهانی در گستره بستر و سطح آزاد آب، زمینه ایجاد موج را در دریا فراهم خواهدنمود.
اکبرپورجنت اشاره کرد: بررسی پیشینه تاریخی دریای خزر نشان میدهد سونامی های کوچکی که در گذشته در این دریا مشاهده شده اند، اما این وقایع چندان قابل توجه نبوده و حداکثر نوسانانی در حدود یک تا دو متر را در سطح دریا به وجود آورده است.
به گفته وی، تاریخچه سونامی های بوجود آمده در دریای خزر به این شرح است:
سونامی سال ۱۸۶۸ باکو که نوسانات کوتاه مدت تراز دریا با دامنه ای در حدود ۰.۴۵ متر مشاهده شد.
سونامی سال ۱۸۷۶ در Oblivnoy که بعد از صدای غرش مهیب در زیر آب، نوسانات غیر معمولی در سطح دریا رخ داد.
سونامی سال ۱۹۳۳ در Kuuli_Mayak باعث افزایش ناگهانی در تراز دریا تا بیشتر از ۱.۳۵ متر برای مدت ۱۰ دقیقه شد.
سونامی سال ۱۹۳۹ در Livanov Shoal که عبور یک موج منفرد مرتفع توسط دو کشتی که ۱۵ مایل با یکدیگر فاصله داشتند، مشاهده شد.
سونامی ۱۹۶۰ باکو که نوساناتی بیشتر از یک متر برای مدت ۲ تا ۳ ساعت در تراز دریا مشاهده شد.
سونامی ۱۹۸۶ در Livanov Shoal باعث نوسانات غیر معمولی در حدود ۲ متر و با فرکانس زیاد برای مدت یک تا ۱.۵ دقیقه شد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به احتمال وقوع سومانی در خزر اشاره نمود و اظهار داشت: به سبب وقوع زلزله هایی در بخش میانی دریای خزر، سونامی هایی در ابعاد کوچک در این نواحی مشاهده شده اند، اما به سبب نبود ناحیه فرورانش قابل توجه و مخرب نبوده اند.
به گفته وی، در صورت وقوع زلزله در دریای خزر به سبب نبود ناحیه فرورانش، امکان شکل گیری قابل توجه وجود ندارد؛ ازاین رو سواحل این دریا از مخاطرات سونامی ناشی از زلزله مصون هستند.
اکبرپورجنت افزود: بنا بر اعلام مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر باتوجه به شیبی که در بخش جنوبی دریای خزر وجود دارد، احتمال وجود زمینلغزش هایی می رود که در صورت بروز، این زمینلغزش ها می توانند امواجی را ایجاد کنند. تحقیقات نشان می دهد که سواحل مشرف به بندر انزلی تا منطقه رضوان شهر و همینطور منطقه میان رامسر تا نوشهر به سبب قرارگیری گودال جنوبی خزر در مقابل مخاطرات سونامی از پتانسیل های بیشتری برخوردار می باشند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی، از اجرای مطالعاتی در زمینه احتمال وقوع سونامی ناشی از زمینلغزش در دریای کاسپین اطلاع داد و اظهار داشت: داده های این مطالعات از پروفیل های بستر دریا که استخراج شده از جانب پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی بود، دریافت شد. این پروفیل برداشت شده در نواحی جنوبی دریای خزر، از بستر دریا در بخش بین بندر انزلی و مصب رودخانه سفیدرود بوده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی به نتایج و یافته های این مطالعات اشاره نمود و اظهار داشت: نتایج به دست آمده نشان میدهد به سبب نبود ناحیه فرورانش در دریای خزر، امکان شکل گیری سونامی ناشی از زلزله که رایج ترین و مهیب ترین نوع سونامی ها هستند، وجود ندارد و سواحل استان گیلان در مقابل خطر سونامی لرزه ای مصون است.
وی افزود: ولی از طرف دیگر با بررسی پروفیل های موجود از بستر دریا در نواحی درخلال بندر انزلی و مصب رودخانه سفید رود یک توده رسوبی واقع در روبروی محل ورود رودخانه سفید رود به دریای خزر بعنوان یک منبع احتمالی برای فرایند زمینلغزش زیر سطحی در دریای خزر و سونامی شناخته شد.
اکبرپورجنت تصریح کرد: همینطور نتایج مدلسازی نشان داد سونامی این زمینلغزش احتمالی در دریای خزر سبب رسیدن امواج نسبتا بلند به سواحل مجاور زمینلغزش، یعنی در ناحیه مجاور مصب رودخانه سفیدرود و ایجاد بالاروی قابل توجه در آن مناطق می شود که خوشبختانه این ناحیه حدودا دور از حوزه شهری بوده و فاقد جمعیت ساکن چندانی است.
به گفته این محقق، بر مبنای یافته های این مطالعات، احتمال هجوم این سونامی به نواحی دورتر و پرجمعیت تر مانند سواحل انزلی در اثر زمینلغزش مذکور، حتی در بدترین سناریوی شبیه سازی با بیشترین حجم زمینلغزش، خیلی کم بوده و نمی توان بالاروی مهمی را انتظار داشت.
وی پیشنهاد کرد که جهت بررسی جامع خطر سونامی دریای خزر در سواحل ایران، باتوجه به اثر موضعی زیاد سونامی های ناشی از زمینلغزش، پروفیل های بستر دریا در تمامی نواحی مجاور سواحل ایران تهیه شده و احتمال وقوع زمینلغزش زیر سطحی در نزدیکی سواحل ایران در مطالعات آینده با دقت بیشتری ارزیابی شود.
اکبرپورجنت اظهار نمود: داده های به دست آمده از این مطالعات نشان داد که با افزایش حجم زمینلغزش، امواج مرتفع تری در سواحل پدید می آید و در هنگام وقوع زمینلغزش در حجم بزرگ، نواحی نزدیک به زمینلغزش امواجی با ارتفاع نسبتا زیاد در حدود ۴ تا ۵ متر را دریافت می کنند، در صورتیکه در نواحی دورتر مانند سواحل انزلی ارتفاع امواج کمتر از ۲ متر است.
وی افزود: سواحل روبروی ناحیه زمینلغزش یعنی نواحی مجاور مصب رودخانه سفید رود نخستین ناحیه ای هستند که امواج سونامی بعد از گذشت حدودا ۱۵ دقیقه از وقوع زمینلغزش به آنها برخورد می کنند.
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب