۱۰ چالش زیست محیطی كه ساكنان زمین با آن مواجهند
به گزارش لیمو بلاگ ایران با چالش های زیست محیطی همچون جنگل زدایی، بیابان زایی، تغییر اقلیم، كمبود منابع آبی و ریزگردها مواجه می باشد و به باور محققان این حوزه كشور زمانی می تواند از این چالش ها رهایی یابد كه طرح های مدیریت منابع و پایش محیط زیست و استفاده از فناوری ها با همكاری شركت های دانش بنیان و مشاركت مردم اجرایی شود.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، سیزدهم فروردین ماه، روز آخر جشن های نوروزی است و در این روز مردم از خانه های خود بیرون می آیند و آخرین روز عید را در طبیعت به سر می برند. البته با عنایت به این كه همچنان ویروس كرونا در سرتاسر كشور خیلی از مردم را درگیر كرده و قربانیانی در كشور داشته است، بنابراین سفارش می شود به منظور ممانعت از شكل گیری زنجیره های انتقال این ویروس و كمك به پرسنل خدوم بخش بهداشت و درمان كشور همچنان در خانه بمانیم و به قرنطینه اختیاری خود ادامه دهیم.
روز سیزدهم فروردین ماه "روز طبیعت" نام گذاری شده. دلیل این نام گذاری آن است كه در این روز باید در كنار بهره بری از زیبایی های طبیعت و آب و هوای مطلوب، تلاش شود تا در حفظ محیط زیست كوشا باشیم.
این همان اقدامی است كه بشر كمتر در انجام آن موفق بوده است؛ چراكه:
از دهه ۱۹۵۰ كه پلاستیك مورد استفاده بشر قرار گرفت و تابحال حدود ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تن پلاستیك تولید شده است كه از این میزان حدودا ۹۱ درصد آن قابلیت بازیافت ندارد و صدها و یا حتی هزاران سال در طبیعت باقی می مانند.
در هر دقیقه در جهان حدود یك میلیون بطری پلاستیكی خریداری می شود كه كمتر از نیمی از آن بازیافت می شود.
ذرات میكروسكوپی در اقیانوس ها بیشتر از ستاره های كهكشان راه شیری است.
آلودگی ها سالانه یك میلیون پرنده دریایی و حدود ۱۰۰ میلیون پستاندار دریایی را در سال از بین می برد.
ایالات متحده آمریكا به تنهایی ۳۰ درصد آلودگی های جهان را تولید و همزمان ۲۵ درصد منابع طبیعی جهان را مصرف می كند.
چین و آمریكا در تولید دی اكسید كربن در جهان مقام اول و دوم را دارند.
میزان استفاده مواد شیمیایی در خانه ها چند برابر بیشتر از میزان مواد شیمیایی است كه در بخش كشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
امارات متحده عربی یكی از بزرگ ترین كشورهای تولیدكننده زباله و مصرف كننده آب است.
در حال حاضر ۱۰ چالش عمده " تغییر اقلیم"، " كمبود منابع آب شیرین"، "بیابان زایی"، "فقر"، "تغییر مصنوعی آب وهوا"، "امنیت غذایی"، "انقراض انواع گونه های گیاهی و جانوری"، "ریز گردها"، "فرسایش آبی و خاكی" و "آلودگی های زیست محیطی" در جهان مطرح است.
آب، خاك و هوا سه عنصر اصلی حیات بشر و حفاظت از آنها لازمه تداوم زندگی سالم می باشد. علیرغم این اهمیت، نیاز روز افزون بشر باعث دخالت در طبیعت و ایجاد تغییرات در آن شده، به صورتی كه امروزه تخریب و آلودگی آب، خاك و هوا یك تهدید جدی برای حال و آینده بشر در مقیاس های محلی، منطقه ای و جهانی شده است.
پدیده هایی چون "تغییر اقلیم"، "وقوع سیل و خشكسالی"، "گرد و غبار"، "تشدید فرسایش و تخریب خاك"، "گسترش آلاینده ها در چرخه منابع آب" و در نتیجه ورود آنها به چرخه غذایی و سیستم تنفسی همچون این تهدیدات به حساب می آید.
ایران هم با چالش های زیست محیطی چون جنگل تراشی در استان های گلستان، گیلان و مازندران، كمبود آب، خشكی دریاچه ها و تالاب ها، خطر انقراض بعضی از گونه های جانوری و گیاهی چون یوزپلنگ آسیایی در ایران، ریزگردها، آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی مواجه می باشد.
به منظور پایش این چالش های زیست محیطی در ستاد توسعه فناوری های آب، خشكسالی و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پیش نویس سند این ستاد در حوزه های مرتبط تدوین شده است.
اهداف كلان این سند، "دستیابی به پیشرفته ترین فناوری ها در تأمین، مصرف و بهره برداری بهینه منابع آب، خاك و ذخایر ژنتیكی"، "دستیابی به پیشرفته ترین فناوری های بازیافت پسماندها، تصفیه فاضلاب و بازچرخانی آب و پساب ها و كاهش آلاینده ها در آب، خاك و هوا"، "افزایش ۲۵ درصدی بهره وری آب و خاك در افق چشم انداز با استفاده از فناوری های تولید داخل"، "دستیابی به تأمین حداقلی نیاز داخلی و ۲۰ درصد بازار منطقه ای فناوری های نوین"، "مدیریت جامع حوزه های آبخیز، آبخوانداری" و "دستیابی به ۲۰ درصد بازار منطقه ای خدمات و محصولات فناورانه تولید داخل در حوزه های مرتبط" است.
تعیین حرایم سیل گیر رودها
دكتر نادرقلی ابراهیمی، دبیر ستاد توسعه فناوری های آب، خشكسالی و محیط زیست معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، محور فعالیتهای این ستاد را سند توسعه این حوزه دانست كه با اجماع نظرات وزارتخانه های نیرو، جهاد كشاورزی، راه، مسكن و شهرسازی، نفت، كشور و... در حوزه های آب، خشكسالی، فرسایش خاك، الگوی كشت، استحصال، توزیع، تأمین و انتقال آب تهیه شده است و افزود: این سند دارای ۲۶ راهبرد مشخص و تعداد زیادی اقدام است كه بخش اعظمی از این اقدامات و راهبردها منبعث از اولویت های كشور در فناوری های مرتبط می باشد، ضمن آنكه نماینده ۸ دستگاه در رابطه با این حوزه عضو ستاد آب و خشكسالی معاونت علمی هستند.
وی نمونه بارز این همكاری را در مبحث سیل دانست و توضیح داد: به علت مواجه بودن با شرایط تغییر اقلیم بنابراین نقشه های پهنه بندی سیل توسط این ستاد تهیه و در آن هشدارهای لازم داده شده بود. یكی از موضوعات با اولویت ما شرایط غیر قابل پیشبینی بودن بارندگی ها است؛ ازاین رو به مطالعه در مورد "حریم سیلاب در رودخانه ها" پرداخته شد.
ابراهیمی با اشاره به اینكه در این مطالعات حریم سیل گیری رودخانه استان های "گلستان"، "لرستان" و "خوزستان" مشخص شد، اضافه كرد: نتایج این كار علمی به دستگاه های ذیربط اعلام و عرضه شد و در این صورت باید مدیریت ساخت و ساز در حریم این رودخانه ها را مشاهده می كردیم.
دبیر ستاد توسعه فناوری های آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست با تاكید بر اینكه دقیقا در حریم رودخانه هایی كه اعلام اخطار داده شده بود، بیشترین خسارات ناشی از سیل را متحمل شدند، تصریح كرد: نگاه به آینده یكی از فعالیتهای ما در ستاد است كه در سند جامع فناوری های ستاد بر آن تاكید گردیده است.
دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و خشكسالی در مورد نقش تالاب های خشك در مهار سیل، اظهار داشت: یكسری تالاب های طبیعی مانند گاوخونی، بختگان، میقان و یا دریاچه ارومیه بخش عمده ای از رواناب های ناشی از سیل را جذب می كنند، ولی شرایط رخ داده به علت بر هم خوردن نظام حوزه آبخیز بگونه ای است كه بخش عمده ای از سیلاب به این نواحی نمی رسند و یا اگر به این تالاب ها برسند، در طول مسیر شرایطی ایجاد می شود كه انتظارات ما برآورده نمی گردد.
ابراهیمی افزود: به صورت طبیعی اغلب دشت ها و تالاب های استان خوزستان با مسائل مختلفی روبرو هستند كه فعالیتهای غیر متعارف برون و درون كشور این تالاب ها را خشك و به كانون های ریزگرد تبدیل نموده است. با اینكه با همت مردم و بخش های اجرایی طی سه سال قبل یكی از بزرگترین كانون های گرد و غبار در جنوب شرق اهواز كنترل و مدیریت شد.
وی ایجاد انواع سازه ها با كاركردهای غیرمتعارف با شرایط هیدرولیكی در رودخانه ها و تصرف حرایم رودها و انحراف آب را همچون علل ایجاد تخریب ناشی از رفتار سیل نام برد و اظهار داشت: ما نمی توانیم با آب، بازی كنیم؛ بلكه باید با آب بگونه ای رفتار نماییم كه شرایطی ضد نظام طبیعی ایجاد نشود. ولی هم اكنون ما با طبیعت بگونه ای بد، غیر طبیعی، بخشی و غیر علمی رفتار كرده ایم كه سبب به هم خوردن سیستم شده است. هر چند هنوز دیر نیست و می توانیم با استفاده از دانش بومی و نوین و كاركرد عقلانیت به دور از تعصبات بخشی و در یك نگاه جامع همه اجزا را در چارچوب طرح جامع مدیریت حوزه آبخیز با هم و مكمل هم دیده و به یاری خدا و همت والای مردم ایران طرحی نو در اندازیم.
اثرات ریزگردها بر ۷۵ درصد جمعیت كشور
دبیر ستاد توسعه فناوری های آب، خشكسالی، فرسایش و محیط زیست، با اشاره به درگیر بودن كشور با چالش زیست محیطی گرد و غبار، اظهار نمود: برآوردهای ما نشان داده است كه بالغ بر ۵۷ درصد از جمعیت كشور تحت پوشش اثرات گرد و غبار قرار داشته و طی آینده ای نه چندان دور ۷۵ درصد از جمعیت كشور در سایر استان ها درگیر این چالش خواهند بود.
وی افزود: به منظور كاهش صدمه های ناشی از گرد و غبار فراخوان لازم برای دریافت موضوعات و پیشنهادهای فناورانه و یا پشتیبانی از رساله های دانشجویان كارشناسی ارشد و رساله های دانشجویان دكتری انتشار یافته است. با ارائه، تصویب و اجرای طرح های فناورانه بطور قطع بومی سازی، ثروت آفرینی و كارآفرینی در زیست بوم آب كشور را شاهد خواهیم بود.
ابراهیمی استفاده از مالچ های غیر نفتی را راهكار رایج برای تثبیت كانون های گرد و غبار دانست و افزود: ما به دنبال جایگزین كردن مالچ های زیستی و سازگار با طبیعت با مالچ های نفتی هستیم و در این حوزه محصولات بسیاری تولید شد و ادعا كردند كه قادر به تثبیت كانون های ریزگردها هستند.
وی با طرح این سوال كه آیا همه این محصولات در شرایط ایران قابل كاربرد است یا خیر، اظهار نمود: در كشور حدود ۱۰ میلیون هكتار بیابان داریم و بیابان های خوزستان یكی از كانون های ریزگرد در كشور به شمار می روند؛ ازاین رو ما از همه محصولات و فناوری هایی كه در این حوزه تولید شده و كاربرد موثر دارند، حمایت خواهیم كرد. بطور قطع این محصولات باید به سمت روش های اقتصادی كه توسط مردم و شركت های خصوصی اجرا، نگهداری و بهره برداری شوند، سوق داده شود.
دانشیار پژوهشكده حفاظت خاك وآبخیزداری كشور با تاكید بر اینكه نهادهای دولتی در حوزه تثبیت گرد و غبار باید تسهیل گری داشته باشند، اظهار داشت: نهادهای دولتی با اجرای نهال كاری از منطقه خارج می شوند، ولی درگیر كردن مردم در این حوزه می تواند موثر باشد؛ ازاین رو روش های "بیابان زدایی مردمی" همچون متدهایی است كه لزوم دارد با قوت پیگیری و اقدام گردد.
وی تمركز برنامه ای این ستاد را مشاركت بیشتر بخش های خصوصی و عامه مردم دانست و خاطرنشان كرد: كارگروهی در زمینه مالچ های غیرنفتی در سازمان محیط زیست شكل گرفته است و این كارگروه تنها مرجع تاییدكننده این محصولات است. در این كارگروه بر مبنای بررسی و روندی كه دارند، تابحال ۲ مالچ زیستی تولیدشده مورد تایید قرار گرفته است.
ابراهیمی با تاكید بر اینكه این ستاد هم از اعضای این كارگروه است، تصریح كرد: مجری پایلوت مالچ های زیستی تولیدشده هم شركت های دانش بنیان در رابطه با این ستاد هستند.
به گفته این مقام مسوول همه راهكارهای كاهش چالش های زیست محیطی زمانی موثر واقع می شود كه با مشاركت شركت های دانش بنیان و مردم باشد و با محوریت مردم بومی همان منطقه به اجرا درآید.
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب