مأموریت دانشگاه، تنها تعلیم و تربیت نیست بلکه احیای انسان است
به گزارش لیمو بلاگ، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: مأموریت دانشگاه، تنها تعلیم و تربیت نیست بلکه احیای انسان است.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی، نخستین کنفرانس ملی “جهت گیری الهی فرهنگی در تدریس دروس تخصصی” در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و دکتر بیژن رنجبر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اجرا شد.
دکتر رنجبر در این مراسم با گرامیداشت یاد شهدا و شهید دکتر محمد مهدی طهرانچی به عرضه مباحثی درباب تدریس با جهت گیری الهی و فرهنگی در دروس تخصصی پرداخت.
دکتر رنجبر تصریح کرد: طبق روال، چون معلم بیو فیزیک هستم، تلاش می کنم مباحث را با حال وهوای ترمودینامیک زیستی و ترمودینامیک حیات مطرح کنم و تلاش کردم از این منظر به مبحث نگاه کنم.
وی اضافه کرد: در این بحث، امکان دارد واژه «انتروپی» زیاد تکرار شود. انتروپی به معنای بی نظمی است. در قانون دوم علم ترمودینامیک آمده که در یک سیستم بسته، افزایش بی نظمی که بعنوان عامل کهولت از آن یاد می شود، امر مطلوبی نیست و اگر بخواهیم سیستم به سوی صلاح، پایداری و نظم حرکت نماید، باید با عوامل و روش های مختلف در جهت کاهش انتروپی و بی نظمی گام برداشت. این مساله هم در بحث اقتصادی، اجتماعی و مسایل مختلف طبیعی به کار می آید.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: این مفهوم در عرصه های مختلف همچون مسایل اقتصادی، اجتماعی و طبیعی به کار می آید. در اینجا هم کوشش کردیم وارد این بحث شویم و بررسی نماییم که چطور «گرادیان معنا» می تواند از قلب استاد به ذهن شاگرد منتقل شود. هدف این است که دانشگاه را به سوی معنویت، معناگرایی و حقیقت جویی هدایت کنیم؛ چونکه باید آموزش در این راه قرار گیرد.
دکتر رنجبر گفت: این نگاه در بیانات حضرت آقا هم مورد تاکید قرار گرفته است. ایشان فرموده اند هر استاد و معلم در حقیقت یک پرورنده است؛ معلم اخلاق، معلم ریاضیات، فیزیک یا علوم طبیعی، با این حال معلم اخلاق هم هست. گاهی یک استاد در کلاس، در زمینه خداشناسی تنها یک کلمه بیان می کند که همان یک کلمه امکان دارد اثری بالاتر از یک کتاب بر ذهن و جان دانش آموز یا دانشجو بگذارد. چنین معلمی با اخلاق، پرورنده اخلاق و منش اخلاقی است. دکتر رنجبر در ادامه سخنان خود گفت: تدریس، نوعی میدان انرژی معنا است. متخصصان بهتر می دانند که هرگاه اختلاف پتانسیلی وجود داشته باشد، انرژی از نقطه ای گرم تر به نقطه ای سردتر منتقل می شود. در آموزش هم همین گونه است؛ دانشجو زمانی به شوق و گرمای آموختن می رسد که از حرارت ایمان و شوق استاد تاثیر بگیرد و این جریان معنا را احساس کند. وی ادامه داد: اگر استاد دارای نگرش الهی باشد، همین نگاه، حضور و نحوه بیان او می تواند کلاس را از حالت یک «سیستم ایزوله» در ترمودینامیک – یعنی سیستمی که تبادل ماده و انرژی با بیرون ندارد – خارج کند. در حقیقت باید کلاسی داشته باشیم که در آن تبادل انرژی و معنا صورت گیرد؛ به شکلی که استاد با سخنان خود بتواند ارتباط میان علم و معنویت، علم و خدا را در همان لحظه برقرار سازد. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: چنین کلاسی می تواند دانشجویان را از بی نظمی ذهنی بیرون آورد و «انتروپی فکری» آنان را کم کند. در آغاز هر کلاس، دانشجو نسبت به مبحث درس ناآگاه است و ذهنی ناپایدار دارد؛ اما اگر تدریس به درستی و با جهت گیری الهی صورت گیرد، می تواند این بی نظمی ذهنی را کم کند و باور دانشجو را دگرگون کند. وی اشاره کرد: ما امانت داران علم الهی هستیم و در جهان بینی دینی، علم نور است داده نیست. نور هم از محیط شفاف عبور کند. اگر دل استاد از انگیزه های دنیایی تیره شود، انتقال علم که مثل نور است کمرنگ و بی اثر می شود. تفاوت اساتید در درجه شفافیت روح آن هاست نه تدریس درس خاصی. استاد فیزیک که قانون دوم ترمودینامیک را این طور بیان می کند که هر سامانه ای به طرف بی نظمی می رود مگر آن که انرژی از منبعی بیرونی به آن تزریق شود بعد باید در کلاس بگوید در انسان هم چنین است؛ انسان به طرف بی اخلاقی می رود مگر آن که انرژی ایمان الهی در وجودش جاری شود، این مدل درس دادن خیلی اثر گذار است. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: اگر استادی در کلاس خود این مفاهیم را در دل آموزش جاری کند، حتی بدون نصب تابلو یا بیان مستقیم معارف، خودبه خود در نقش استاد معارف ظاهر می شود. وی تاکید کرد: اگر محور عمودی را «ایمان» و محور افقی را «عقلانیت علمی» درنظر بگیریم، افراط در ایمان بدون عقلانیت علمی منجر به تعصب می شود و اگر عقلانیت علمی بدون ایمان بالا باشد، هم سرد و بی روح است. اما تعادل میان این دو، به «تعادل تمدنی» منجر می شود و چنین جامعه ای به موفقیت واقعی دست خواهد یافت. دکتر رنجبر در ادامه سخنان خود اظهار داشت: باید محیط آموزش را بعنوان یک محیط ترمودینامیکی درنظر گرفت؛ جایی که دانشجویان همانند ذراتی با انرژی های متفاوت و در حالت های برانگیخته یا غیربرانگیخته هستند. نقش استاد در چنین محیطی تنها کنترل نیست، بلکه باید شرایطی را فراهم آورد تا واکنش یادگیری با کمترین «انرژی فعال سازی» صورت گیرد. وی ادامه داد: هرچه انرژی فعال سازی در یک واکنش بالاتر باشد، انجام آن سخت تر می شود. ازاین رو استاد باید با رفتار و نگرش خود، این انرژی را کم کند تا فرایند یادگیری خودبه خود و آسان تر شکل بگیرد. دراین میان، ادب، لبخند، احترام و نیت الهی استاد همانند یک «کاتالیزور» عمل می کند که انرژی ضروری جهت آغاز واکنش یادگیری را پایین می آورد. استادی که معرفت و نیت الهی نداشته باشد، نمی تواند چنین نقشی ایفا کند، اما استادی که با ادب، احترام و عشق و نیت الهی با دانشجویان برخورد کند، مسیر فهم و رشد را راحت می کند. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: اگر هدف استاد از تدریس، فهم معنا و تربیت علمی و اخلاقی دانشجو باشد، نه صرفا نمره، آنگاه فرایند یادگیری به صورت درستی پیش خواهد رفت. وقتی استاد از آغاز ترم بجای ترساندن دانشجو از نمره، به او بگوید که مقصد پایانی، رسیدن به فهم عمیق و رشد فکری است، واکنش یادگیری به سوی مثبت و مؤثر حرکت می کند. وی با اشاره به تجربه شخصی خود اظهار داشت: در طول ۳۰ سال تدریس، هیچ وقت حضور و غیاب نکرده ام. همیشه به دانشجویان گفته ام اگر کلاس من برایتان مفید بود، بیایید و اگر مفید نبود، نیایید. در پایان، فقط برای امتحان حاضر شوید. اما خوشبختانه همواره مشاهده کرده ام که دانشجویان به سبب مفید بودن مباحث، خودشان با علاقه در کلاس ها شرکت کرده اند. وی تاکید کرد: استاد باید انگیزه درونی دانشجو را برای حضور در دانشگاه و یادگیری بوجود آورد. بعنوان نمونه، اگر استاد زیست شناسی از آفرینش سخن بگوید و نظم تعجب آور موجود در خلقت را توضیح دهد، در حقیقت او معارف را عمیق تر از هر درس دینی یا فرهنگی به دانشجو می آموزد. در هر سلول نشانی از فرمان الهی «کن فیکون» خدا نهفته است و استاد می تواند بوسیله آموزش علمی، نشان دهد که حیات حاصل تصادف نیست، بلکه جلوه ای از نظم الهی با ضریب اطمینان بی نهایت است. دکتر رنجبر اضافه کرد: استاد فیزیک هم می تواند از همین منظر به تدریس بپردازد و نشان دهد که حتی قوانین طبیعت، تجلی اراده الهی اند. استادی که که بتواند بر طبق این نگاه عمل کند، بدون آن که تغییری در سرفصل های درسی بوجود آورد، می تواند کلاس خویش را به کلاس معرفت افزایی و معارف تبدیل کند. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: در نظام آموزشی مدرن، رابطه استاد و شاگرد صرفا به تبادل داده محدود شده است؛ یعنی استاد درسی می دهد، دانشجو درسی می گیرد و تمام. اما در نگاه قرآنی، استاد و شاگرد همچون فرستنده و گیرنده انرژی الهی اند؛ هرچه ایمان استاد بیشتر باشد اتلاف آموزشی کمتر می شود و هرچه نیت خالص تر باشد، کارآمدی یادگیری بالاتر خواهد رفت.
دکتر رنجبر اضافه کرد: این حقیقت را در عمل تجربه کرده ام؛ همان گونه که در قانون بقای انرژی می گوییم انرژی از بین نمی رود بلکه از حالتی به حالت دیگر تبدیل می شود، در آموزش هم انرژی حقیقی نابود نمی گردد، بلکه از قالب گفتار استاد به رفتار و سپس به قالب الهام در وجود شاگرد منتقل می شود. وی با تکیه بر این که ماموریت ما در دانشگاه تنها تعلیم نیست بلکه احیای انسان است، اشاره کرد: تدریس فقط رساندن مطلب نیست، بلکه دمیدن روح در راه معنا، ایمان و حکمت است. دکتر رنجبر تصریح کرد: در این معادله آموزشی، ضریب اثرگذاری استاد در هر رشته ای کمتر از استاد معارف نیست و حتی امکان دارد بیشتر باشد، چونکه وی در دل حقیقت های محسوس، حقیقت ناپیدا را آشکار می کند. در نظام های آموزشی مادی، با افزایش عمق تخصص گاهی معنا کاسته می شود، اما در نظام های الهی، هرچه علم عمیق تر می شود، معنا بالاتر می رود. وی تاکید کرد: دانشگاهی که دانشگاه مؤمن و اسلامی و فرهنگی باشد ضد انتروپی معنا است. هر چه عمق دانش بیشتر باشد معنا قوی تر است. بیایید آموزش را از سطح انتقال داده به سطح انتقال معنا و معنویت برسانیم. آنتروپی سردی، بی تفاوتی و بی هدفی را کاهش دهیم، و در کلاس هایمان، بجای سکوت های خسته کننده، صدای تپش معنا را بشنویم. استاد با نگرش الهی، نه از جایگاه، که از جاذبه درونی اش اثرگذار می باشد. او دماسنج نمی گذارد تا بفهمد کلاس گرم شده یا نه؛ او خود منبع گرماست. ازاین رو آموزش اگر جهت الهی نداشته باشد، افزایش بی انتها آنتروپی است؛ که حرکت به طرف زوال اخلاقی است اما اگر با ایمان و فرهنگ آمیخته شود، تعادل زیبای خلقت در کلاس تجلّی می یابد. بطور خلاصه، به گزارش لیمو بلاگ به نقل از دانشگاه آزاد اسلامی، اولین کنفرانس ملی “جهت گیری الهی فرهنگی در تدریس دروس تخصصی” در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر مصطفی رستمی رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و دکتر بیژن رنجبر رییس دانشگاه آزاد اسلامی اجرا شد. ایشان فرموده اند هر استاد و معلم در واقع یک پرورنده است؛ معلم اخلاق، معلم ریاضیات، فیزیک یا علوم طبیعی، در عین حال معلم اخلاق هم هست. وی اشاره کرد: اگر محور عمودی را ایمان و محور افقی را عقلانیت علمی در نظر بگیریم، افراط در ایمان بدون عقلانیت علمی منجر به تعصب می شود و اگر عقلانیت علمی بدون ایمان بالا باشد، هم سرد و بی روح است.
منبع: limooblog.ir
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب