شناسایی عوامل جدید بیماری زای موثر در نابودی جنگل های بلوط ایران
به گزارش لیمو بلاگ محققان پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی در چارچوب طرحی كلان موفق به شناسایی دقیق عوامل میكروبی همراه درختان بیمار و سالم بلوط شدند.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، شناسایی عوامل جدید بیماری زای قارچی و باكتریایی موثر در پدیده زوال درختان بلوط و همینطور دستیابی به فرمولاسیونی كارآمد جهت تقویت سیستم ریشه و افزایش مقاومت نهال های بلوط در شرایط تنش خشك در جهت احیای بهینه جنگل های بلوط زاگرس از دست یافته های مهم این طرح تحقیقاتی است.
دكتر مژگان كوثری، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی و مجری طرح "بررسی عامل/ عوامل مؤثر در پدیده خشكیدگی و زوال بلوط بوسیله راهكارهای نوین مولكولی" اظهار نمود: جنگل های زاگرس با ۶ میلیون هكتار وسعت، ۴۰ درصد كل مساحت جنگل های ایران را به خود اختصاص داده كه ۷۰ درصد تیپ گونه های درختی این جنگل ها را كه در ۱۱ استان شمال غربی، غرب و جنوب غربی كشور گسترش یافته اند، درختان بلوط تشكیل می دهد.
وی ادامه داد: بر مبنای آمارها و بررسی های صورت گرفته بالغ بر یك میلیون و ۴۰۰ هزار هكتار از سطح جنگل های زاگرس بر اثر بیماری زوال بلوط خشكیده یا در معرض خشكیدگی است. این سطح خشكیدگی عموما در استان های ایلام، لرستان، كهگیلویه و بویراحمد، كرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان پراكنش یافته، به صورتی كه ایلام ۶۴۱ هزار هكتار از این سطح خشكیدگی را به خود اختصاص داده و دارای شرایط بحرانی در این زمینه و چالش زیست محیطی است. در استان لرستان هم بعنوان دومین استانی كه بیشترین صدمه را از این ناحیه دیده، گستره ای به وسعت ۵۶۰ هزار هكتار یعنی ۵۰ درصد جنگل های این استان خشكیده است و این بیماری تابحال به قطع و مرگ ۸۰ هزار اصله بلوط كه عمر بعضی از این درختان باارزش به سه، چهار قرن بالغ می شود انجامیده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی با بیان این كه جنگل های بلوط زاگرس به علت برخورداری از اهمیت بالا برای منطقه و كشور از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، نگهداری سالانه حدود ۸۴ متر مكعب آب بوسیله هر هكتار از این جنگل ها، تامین حدود ۴۰ درصد منبع آب شیرین كشور و مهار ۶۸ تن گرد و غبار بوسیله هر هكتار جنگل مورد توجه بوده است كه حالا متاسفانه مبتلا به زوال و خشكیدگی است. لازم به ذكر است كه بیماری زوال بلوط منحصر به ایران نیست و در مناطق مختلف جهان همچون انگلیس، ایتالیا، آلمان، اتریش و... هم، چنین معضلی وجود دارد كه با برنامه ریزی علمی و اصولی نسبت به چگونگی برخورد با بیماری و احیای جنگل ها اقدام نموده اند، اظهار نمود: پدیده زوال بلوط همانطور كه در دنیا گزارش شد، یك پدیده چند عاملی است كه باید از زوایای مختلف بررسی شود. در همین راستا بررسی عوامل موثر در پدیده زوال بلوط بوسیله راه كارهای نوین مولكولی، به صورت طرح كلانی به سفارش سازمان جنگل ها و مراتع كشور به پژوهشگاه محول شد.
وی ادامه داد: با عنایت به این كه شدیدترین خسارات در استان ایلام گزارش شده بود، جهت تحقیقات خود، همراه با یك تیم متخصص، به نمونه برداری از جنگل های شهرهای مختلف این استان پرداختیم. پس از پلات بندی دقیق درختان بلوط بر مبنای درصد بیماری به پنج گروه تقسیم شدند و از برگ، ساقه، ریشه و خاك اطراف ریشه درختان هر گروه، نمونه گیری انجام شد. نمونه ها با ماشین یخچالدار و در شرایط استاندارد جهت انجام مطالعات تكمیلی و مولكولی به پژوهشگاه بیوتكنولوژی منتقل شد. جمعیت میكروبی درختان سالم و بیمار به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی جمعیت میكروبی هم از روش های معمول و هم از جدیدترین روش های موجود در دنیا، روش متاژنوم، استفاده شد و تغییرات جمعیت میكروبی درختان سالم تا بیمار مورد بررسی دقیق قرار گرفت.
وی با اشاره به این كه طی تحقیقات قبلی پژوهشگران ایرانی، بیماری ذغالی بعنوان عامل اصلی زوال درختان بلوط توسط قارچ Biscogniauixia گزارش شده بود، اظهار نمود: در تحقیقات انجام شده ما گونه های مختلف قارچی از درختان بلوط جداسازی و شناسایی شد كه یافته های جالبی بدست آمد.
كوثری خاطرنشان كرد: بعد از انجام آزمون بیماری زایی جدایه های بدست آمده، دو گونه جدید بیماری زای قارچی دیگر همچون Neoscytalidium dimidiatum و Didymella glomerata برای بلوط ایرانی شناسایی و ارائه شد. این نخستین گزارش، از این عوامل بیماری زا بر روی بلوط ایرانی است. این یافته در ژرونال معتبر (۲۰۱۹) European journal of plant pathology به چاپ رسید. همینطور در این راستا یافته های علمی با ارزشی بدست آمد، به عنوان مثال معرفی گونه جدید برای دنیا با نام Deniquelata quercinaكه در مجله (۲۰۱۹) phytotaxa به چاپ رسید.
وی افزود: علاوه بر این پاتوژن های قارچی دو گونه باكتری موثر در زوال درختان بلوط را هم شناسایی كرده و نشان دادیم، برخلاف نظر بعضی از محققان كشور، عوامل موثر در زوال بلوط به قارچ ها محدود نمی گردد و باكتری ها هم در ایجاد پدیده زوال بلوط نقش ایفا می كنند.
كوثری اضافه كرد: این تحقیقات نشان داد كه دو باكتری Bacillus pumius و Stenotrophomonas maltophilia برای نخستین بار، به عنوان عوامل دخیل در زوال گزارش می شوند، این یافته ها در مجله تخصصی بیماری های جنگلی (۲۰۱۹) Forest Pathology به چاپ رسید. یافته ها نشان داده است كه این بیماری تك عاملی نیست و مجموعه ای از عوامل زنده و غیرزنده در نابودی جنگل های بلوط نقش دارند.
كوثری كه ثبت بیشتر از ۱۵۰ ژن در بانك ژن NCBL را در كارنامه دستاوردهای علمی خود دارد، از قارچ های زیر كه در پروژه بلوط بدست آمدند، بعنوان ژن آرایه های جدید ثبت شده برای فلور قارچی ایران خبر داد:
-Immersidiscosia eucalypti -Mortierella alpine
-Petriella sordida -Penecillium nodostatum
-Neocamarosporium obiones -Trichocladium jilongense
عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی خاطرنشان كرد: به هر حال و به هر علت كشور با پدیده زوال مواجه می باشد و باید با روش های اصولی و علمی به احیای جنگل های تخریب شده پرداخت. بنابراین ایجاد نهالستان های سالم بلوط ضروری می باشد، آنچه برای احیای جنگل در نهالستان ضروری می باشد، اطلاعات دقیق از ژنوتیپ های بلوط ایرانی است و شناسایی ژنوتیپ هایی كه نسبت به عوامل بیماریزای شناخته شده متحمل تر باشند و شرایط كم آبی و ریزگرد موجود در منطقه را بهتر تحمل كنند. شناسایی ژنوتیپ های بلوط ایرانی بخش دیگری از دست یافته های این طرح كلان است كه می توان بذر این ژنوتیپ های متحمل و متنوع را در نهالستان ها كاشت و سپس به عرصه منتقل كرد.
كوثری خاطرنشان كرد: درحال حاضر به علت شرایط آب و هوایی جنگل های زاگرس خیلی از بلوط های منتقل شده از نهالستان ها بعد از كاشت در جنگل از بین می روند. بنابراین در بخش دیگر از تحقیق به منظور افزایش میزان و سرعت جوانه زنی بذر بلوط و گسترش سیستم ریشه ای نهال ها و همینطور بهبود استقرار نهال های بلوط و در شرایط تنش خشكی، مطالعات جامعی صورت گرفت و خوشبختانه بعد از چهار سال تحقیقات دقیق علمی به فرمولاسیونی كارآمد دست یافتیم. دستیابی به این فرمولاسیون می تواند تحول بزرگی در كارآمدی نقش نهالستان ها در احیای جنگل های زاگرس ایجاد كند.
وی تصریح كرد: علیرغم ارزش بالای جنگل های زاگرس بعنوان یكی از با ارزش ترین ذخایر جنگلی جهان و توجه سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد (فائو) جهت مقابله با زوال درختان بلوط و حفظ جنگل های زاگرس و تاكید رئیس جمهور، دكتر روحانی در بازدید ایشان از جنگل های بلوط خشكیده منطقه دالاب ایلام و طرح جامع مدیریت پیشگیری و مقابله با خشكیدگی جنگل های بلوط و تاكید ایشان بر لزوم تلاش همه دستگاه های ذیربط برای پیشگیری از گسترش پدیده خشكیدگی جنگل های بلوط زاگرس متاسفانه سازمان جنگل ها و مراتع كشور كه خود سفارش دهنده این طرح به پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی بود، ما را در نیمه راه رها كرد و بیشتر از نیمی از اعتبارات مصوب این طرح را در اختیار پژوهشگاه بیوتكنولوژی قرار نداد كه اگر چنین حمایتی می بود حتما یافته های بیشتر در زمان كمتر حاصل می شد و بخش هایی از پازل بزرگ پدیده زوال بلوط، زودتر پیدا می شد؛ چونكه كه حال جنگل های زاگرس خوب نیست و دیگر فرصتی برای از دست دادن نداریم.
بر مبنای اعلام روابط عمومی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی، بعضی از یافته های این تحقیقات در مجلات معتبر بین المللی زیر به چاپ رسیده و بقیه در حال چاپ هستند.
(Plant disease (۲۰۱۸
(Phytotaxa (۲۰۱۹
(Forest Pathology (۲۰۱۹
(Annals of Forest Sciencec (۲۰۱۸
(European journal of Plant Patholgy (۲۰۱۹
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب