اصالت سنجی زعفران با كمك هوش مصنوعی
به گزارش لیمو بلاگ محققان موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی کشور با کمک هوش مصنوعی موفق به اصالت سنجی زعفران شده اند که به قول آنها در آینده ای نزدیک با طراحی سیستم هوشمند قابل نصب بر روی موبایل، امکان شناسایی زعفران اصیل از زعفران تقلبی را برای همگان میسر می کنند.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، زعفران بعنوان یک گیاه دارویی با ارزش، یکی از قدیمی ترین و گرانترین ادویه های جهان است که از جایگاه ویژه ای در میان محصولات صنعتی و صادراتی ایران برخوردار می باشد. قیمت بالای این محصول سبب شده تا به شیوه های مختلف توسط افراد سودجو مورد تقلب قرار گیرد. تولید مثل این گیاه که فاقد بذر است، از راه تکثیر ساقه زیر زمینی یا بُنه صورت می گیرد. از طرفی ایران تولید کننده و صادرکننده حدود ۹۰ درصد زعفران دنیا به حساب می آید و از آنجائیکه بنه های با وزن کمتر از ۶ گرم در سال اول توان گلدهی ندارند، سالانه مقدار زیادی از بنه های ریز با وزن کم به صورت ضایعات از زنجیره ایجاد ارزش افزوده حذف می شوند. این مورد برای کشور ما بعنوان بزرگترین تولید کننده زعفران جهان اهمیت ویژه ای دارد و می بایست برای ایجاد ارزش افزوده از آن اقدامات اساسی صورت گیرد.
تشخیص تقلبات زعفران با استفاده از هوش مصنوعی
دکتر عبدالله ملافیلابی، عضو هیأت علمی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی در این حوزه اظهار داشت: زعفران بعنوان گیاهی دارویی و گران قیمت که از جایگاه ویژه ای در جهان برخوردار است، همواره مورد توجه افراد سودجو برای کسب منافع از تجارت پر رونق این محصول بوده است.
ملافیلابی اضافه کرد: این افراد معمولا برای کم کردن هزینه های تولید با استفاده از مواد آلی و معدنی مختلف دست به تقلب زده و زعفران های رنگ شده تقلبی و یا به صورت مخلوط با زعفران خالص باکیفیت و کمیت نامناسبی بسته بندی و به بازار عرضه می شود و سلامت مردم را هم به خطر می اندازند.
وی بیان نمود: زعفران معمولا توسط افزودن مواد با منشا گیاهی همچون خامه هایی که توسط چوب برزیلی، چوب صندل و با رنگ های مصنوعی (مثل تارترازین) رنگ شده اند، مورد تقلب قرار می گیرد.
ملافیلابی افزود: افزودن اندام های مواد گیاهی مشابه با زعفران چون زریر، گل کافشه (کاجیره یا گلرنگ)، کاسبرگ گل همیشه بهار، کاکل ذرت رنگ کرده، پرچم های زرد بعضی گل ها، زردچوبه، میخک، ریشه گندم رنگ زده، ریشه پیاز معمولی که با جوهر رنگ می شود، خاک سرخ و هم رشته های پخته شده گوشت گاو و مرغ و غیره همچون تقلبات دیگر در این محصول به شمار می روند.
وی با اشاره به اینکه در زمینه شناسایی و تشخیص زعفران های اصیل از تقلبی پژوهش های مختلفی صورت گرفته است، افزود: روش به کارگیری تکنیک های هوش مصنوعی و یادگیری عمیق یکی از جدید ترین راهکارها در این حوزه به حساب می آید.
مجری این طرح تحقیقاتی اضافه کرد: سایر روش های شناسایی شامل واکنش های رنگی، بررسی های میکروسکوپی، کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) است که روش HPLC بعنوان موثرترین روش در این حوزه به حساب می آید.
وی ضمن اشاره به این که یکی از مهم ترین تقلبات زعفران رنگ آمیزی خامه زعفران با رنگ های مصنوعی و طبیعی در طیف های نارنجی و قرمز رنگ است، اظهار داشت: هدف اصلی ما از اجرای این طرح تحقیقاتی، شناسایی تقلبات رنگی درمحصول زعفران ایرانی و اصالت سنجی آن با استفاده از روش های کامپیوتری پردازش تصویر و هوش مصنوعی مبتنی بر یادگیری عمیق است که بعنوان متد جدیدی با دقت بالای ۹۵ درصد برای تشخیص و شناسایی زعفران غیر اصیل رنگ شده پیشنهاد شده است.
وی اظهار داشت: اقدام موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی برای مقابله با این تقلبات شامل استفاده از تکنیک هوش مصنوعی مبتنی بر یادگیری عمیق و پردازش داده های تصویری است که از این طریق مشخصه های زعفران اصیل شناسایی شده و از زعفران تقلبی تمیز داده می شود.
ملافیلابی افزود: در استفاده از این تکنیک هیچ قسمتی از زعفران ضایع نمی گردد، همینطور احتیاج به تجهیزات خاص آزمایشگاهی هم نیست و به سرعت فرآیند شناسایی زعفران با دقت بالا انجام می گیرد.
وی در انتها اظهار نمود: برای توسعه این طرح تحقیقاتی کاربردی در آینده نزدیک محققین این طرح در نظر دارند با طراحی سیستم هوشمند قابل نصب بر روی موبایل، امکان شناسایی زعفران اصیل از زعفران تقلبی را برای همگان میسر کنند.
ایجاد ارزش افزوده از ضایعات بُنه زعفران
دکتر جواد فیضی، عضو هیات علمی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی هم در مورد اهمیت اجرای طرح تحقیقاتی «تاثیر روش های مختلف استخراج بر ترکیبات موثره بُنه زعفران» بیان نمود: مطالعات نشان داده است که درصد سبز شدن، تعداد برگ ها و درصد گل های تولیدی در گیاه زعفران تابع قطر بُنه ها است. ازاین رو برای کشت، بنه های درشت انتخاب می شوند و در نتیجه سالانه شاهد ضایعات قابل توجهی از بنه های ریز و با وزن کم در تولید زعفران کشور هستیم.
فیضی با اشاره به اینکه استفاده موثر از این ضایعات و بازگرداندن آن به چرخه ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد کشور از اولویت بالایی در سرمایه گذاری برخوردار است، اظهار داشت: با عنایت به وسعت بالای سطح زیر کشت زعفران در استان خراسان و این که زمین زیر کشت زعفران باردیگر قابل کشت برای این محصول نیست، در آینده ای نه چندان دور با بحران افزایش ضایعات بنه ریز زعفران مواجه خواهیم بود.
وی با تکیه بر این که عدم توجه به این مورد سبب هدر رفت سرمایه ها می شود، افزود: موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی درحال اجرای طرح تحقیقاتی شناسایی روش های مختلف استخراج ترکیبات موثره زعفران است که تولید نشاسته از ضایعات بنه زعفران و هم استخراج ساپونین و عصاره با قدرت آنتی اکسیدانی بالا همچون دستاوردهای این طرح تحقیقاتی به حساب می آید.
به نقل از وزارت علوم، عضو هیات علمی گروه پژوهشی ایمنی و کنترل کیفیت مواد غذایی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی ذی نفعان دستاوردهای این طرح تحقیقاتی را وزارت جهاد کشاورزی، واحدهای تولیدی زعفران و کشاورزان دانست و اضافه کرد: آگاهی از ترکیبات موثره تشکیل دهنده بنه زعفران و استفاده از ترکیبات مفید آن، استفاده مجدد از بنه های ریز و کاهش ضایعات آنها و ایجاد ارزش افزوده از بُنه های ضایعاتی همچون مهم ترین کاربردهای اجرای این طرح تحقیقاتی است.
منبع: limooblog.ir
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب