مرثیه ای برای خلیج گرگان؛
ادامه روند کاهش تراز آب در دو دریاچه بسته ایران در سال 1400
به گزارش لیمو بلاگ مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور ضمن اشاره به روند کاهش تراز آب در دریاچه ارومیه و دریای خزر، اظهار داشت: در صورتیکه این روند کاهشی در دریای خزر ادامه یابد، احتمال خشک شدن خلیج گرگان وجود دارد که در این صورت داستانی همانند دریاچه ارومیه در حوضه خزر رخ خواهد داد.
دکتر علی سلطانپور در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینکه تراز آب دریاچه های آزاد با دریاچه های بسته همچون ارومیه و خزر متفاوت می باشد، اضافه کرد: در آب های آزاد تغییرات پریودیک (کم و زیاد شدن حجم آب) کم و در حدود ۲ میلی متر است که این امر به علت بالا آمدگی آب است که ناشی از گرمایش زمین و ذوب شدن یخ های قطبی است.
وی افزود: ولی دریاچه هایی که به آب های آزاد متصل نیستند، تحت تأثیر تغییر اقلیم محلی قرار دارند؛ ازاین رو اگر بارش در حوضه آبریز آنها کم شود و همینطور بنا به دلایلی چون خشکسالی و برداشت بی رویه آب، ورود آب به آنها به صورت مصنوعی کم شود، تحت تأثیر قرار می گیرند که نمونه بزرگ آن دریاچه های ارومیه و خزر است.
سلطانپور با اشاره به اینکه کاهش تراز آب در دریای خزر همانند دریاچه ارومیه وجود دارد، تصریح کرد: از آنجاییکه دریای خزر دارای حجم آب زیادی است، کاهش تراز آب به چشم نمی آید، ولی در دریاچه ارومیه از آنجاییکه عمق و حجم آب کم است، کاهش تراز آب و خشک شدن آن قابل مشاهده می باشد.
مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور تغییرات تراز دریاچه ارومیه را به دلایلی چون تغییرات اقلیم، کاهش بارندگی ها و در کنار مداخلات انسانی عنوان نمود و افزود: اگر به تاریخ تراز دریاچه ارومیه دقت کنیم، در دهه ۷۰ شمسی تراز دریاچه ارومیه افزایش زیادی داشته، به صورتی که در سال ۷۴ تراز دریاچه به عدد ۱۲۷۸.۵ متر رسید و در این سال آنقدر تراز آب افزایش داشت که زیر ساخت های ساحلی تهدید شد و خط راه آهنی که از نزدیکی دریاچه ارومیه عبور می کند، به زیر آب رفت و نگرانی هایی از افزایش تراز آب در این حوضه آبریز بوجود آمد.
وی با اشاره به اینکه از انتهای دهه ۷۰ همراه با کاهش بارش و کم شدن آب ورودی به دریاچه و سیاست گذاری برای کشاورزی در منطقه و حجم زیادی کارهای کشاورزی که در اطراف دریاچه ارومیه انجام شد، در طول ۳ سال یک متر از تراز آب دریاچه ارومیه کم شد و از سال ۷۷ این روند تشدید شد، تصریح کرد: تراز آب دریاچه در تابستان سال ۸۱ به عدد ۱۲۷۴ متر رسید و این کاهش ادامه می یابد و در ۵ سال بعد ۷۰ سانتی متر دیگر از تراز آب دریاچه کاسته می شود و در سال ۸۶ تراز آب به ۱۲۷۳.۳۰ متر می رسد.
به قول وی تاریخچه تراز آب دریاچه ارومیه به این شرح است:
سال تراز آب دریاچه ارومیه به متر ۷۴ ۱۲۷۸.۵ ۸۱ ۱۲۷۴ ۸۶ ۱۲۷۳.۳ ۸۷ ۱۲۷۲.۳ ۹۷ ۱۲۷۲ ۹۹ ۱۲۷۱.۹ ۱۴۰۰ ۱۲۷۱ سلطانپور تصریح کرد: داده های ماهواره ای جیسون ۳ نشان داده است که تراز دریا در سال ۱۴۰۰ همچنان رو به کاهش است، بگونه ای که در ۳ ماهه اول سالجاری نسبت به ۳ ماهه اول سال ۹۹ حدود ۳۰ سانتی متر کاهش در تراز دریاچه ارومیه داریم که این امر بسیار نگران کننده است. علاوه بر آن در داده های تابستان و دو ماه اول پاییز سالجاری هم کاهش تراز ۳۰ تا ۳۵ سانتی متری را در این حوضه نسبت به زمان مشابه پارسال شاهدیم.
وی با ابراز امیدواری از این که این دریاچه تبدیل به دریاچه مرده نشود، اظهار داشت: بخشی از این وضعیت ناشی از تغییر اقلیم است، ضمن آنکه ایران کشوری کم بارش است و این کمبود بارش طبیعی است، ولی استفاده های بی رویه ای که از آب می شود، در بعضی مواقع برگشت ناپذیر است. نمونه آن برداشت بی رویه آب از سفره های زیر زمینی است. برداشتی که از این مخازن آب زیر زمینی می شود، بگونه ای است که حتی بارش باشد، مخزن ظرفیت اولیه خویش را از دست داده و به صورت اولیه پر آب نخواهد شد.
سلطانپور تصریح کرد: آبی که از جایی برداشت می شود، باید به اندازه آبی باشد که وارد می شود و در چنین شرایطی است که پایداری اکوسیستم برقرار خواهد ماند و زمانی که برداشت بیشتر از ورودی آب باشد، پایداری اکوسیستم از دست می رود.
وی ضمن اشاره به اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه با تکیه بر این که این ستاد موفق به تغییر شیوه آبیاری در این منطقه شده است، اظهار داشت: این ستاد علاوه بر تغییر الگوهای کشت، سیستم آبیاری غرقابی را به آبیاری قطره ای تغییر داده است، ولی در برداشت آبی که در گذشته داشته ایم، اثرات دراز مدتی دارد و در بلند مدت می توانیم این اکوسیستم را به وضعیت اولیه باز گردانیم.
تکرار بحران ارومیه در خزر
مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور با تکیه بر این که در دریای خزر از ۱۶ سال قبل هم روند کاهشی تراز آب حاکم است، تصریح کرد: ۸۰ درصد آب دریای خزر از راه رود ولگا تأمین می شود و زمانی که ورودی آب خزر کاسته می شود تزار آب خزر هم روند کاهشی می یابد. در سالهای اخیر گفته شده است که کاهش بارندگی در ولگا باعث کاهش تراز آب خزر شده است، ولی احتمال می رود برداشت آب در شمال خزر در کاهش تراز آب خزر موثر بوده است.
سلطانپور افزود: مطالعات ما در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ نشان داده است که حدود ۲۵ سانتی متر دیگر از تراز آب خزر کاسته شده است. این کاهش تراز آب در خزر را میتوان در پسروی ساحل مشاهده کرد.
وی ضمن اشاره به فعال بودن حمل و نقل دریایی در خزر، اظهار نمود: با کاهش تراز آب ظرفیت بنادر از دست خواهد رفت و احتیاج به لایروبی های بیشتری است و در نتیجه هزینه های بیشتری به بنادر تحمیل می کند.
سلطانپور افزود: علاوه بر آن خلیج گرگان هم متاثر از این شرایط است؛ چون که این خلیج با باریکه ای به دریای خزر متصل می شود و اگر تراز آب خزر روند کاهشی یابد، خشک شدن این خلیج را به همراه دارد.
به قول وی با خشک شدن این خلیج داستانی همانند دریاچه ارومیه در حوضه خزر رخ خواهد داد.
منبع: لیمو بلاگ
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب